Alleman

(1963) - In de grote bioscoopdocumentaire Alleman geeft Bert Haanstra op zijn eigen onnavolgbare manier een beeld van Nederland en de Nederlanders. Voor een deel met behulp van de verborgen camera observeert hij mensen in de meest uiteenlopende situaties. Zo laat hij het ongewone in het gewone en het gewone in het ongewone zien. De moeilijke jaren van de naoorlogse wederopbouw zijn voorbij en het gaat de meeste mensen beter dan vroeger. Uit Alleman spreekt dan ook een zekere tevredenheid. Haanstra ziet een wereld waarin het positieve overweegt. Natuurlijk hebben mensen ook hun tekortkomingen en hun eigenaardigheden, maar veel kwaad steekt er niet in de landgenoten van de regisseur.
De scène met het jongetje op houten schaatsjes, dat steeds valt en pas na veel oefenen even overeind blijft, werd een favoriet van het publiek. Een andere scène die veel enthousiasme teweeg bracht is die van een knipogende koningin Juliana. De beelden van de wel heel erg kuise Nederlandsers op het strand van Scheveningen maken duidelijk dat er in ons land sindsdien nogal wat is veranderd. En vele toeschouwers wilden indertijd weten of het nog aan was tussen de geliefden die bespied waren tijdens een woordenwisseling op een bankje in het Amsterdamse Oosterpark. Het was uit.
Simon Carmiggelt schreef en sprak voor Alleman het commentaar. Hij keek ongeveer net zo tegen de mensheid aan als Haanstra, en het publiek herkende zich in hun visie: 1,6 miljoen Nederlanders gingen ervoor naar de bioscoop. De film werd in Berlijn onderscheiden met een Gouden Beer en kreeg onder de titel The Human Dutch in Los Angeles een Oscar-nominatie.