Later... with Jools Holland : Cool Britannia ; vol.2

Blur begon haar leven als de zoveelste talentvolle Britpopband, maar wist alle verwachtingen te overtreffen. Hun debuutalbum toonde dat de band een fijne neus had voor pakkende gitaarliedjes. Op de volgende drie albums wist de band uiteenlopende Britse poptradities samen te smelten tot een eclectisch geheel, en deze platen waren perfecte vehikels voor hun songschrijftalent. Op latere albums zocht Blur nadrukkelijk naar een breder muzikaal palet. Zelfs na het vertrek van gitarist Graham Coxon (hij ging solo) wist het nu de door Damon Albarn geleide Blur tot aansprekende resultaten te komen, getuige het vakkundige Think Tank uit 2003. In 2009 speelt Blur met Coxon weer een paar shows.

Radiohead bestormde de Britpopscene in de vroege jaren negentig met hun luidruchtige, post-U2 versie van gitaarrock, met de hit Creep als eerste hoogtepunt. Vervolgens ontwikkelden zij hun schrijf- en productievaardigheden op The Bends en bereikten een iconische status met hun doorbraakalbum OK Computer. Dankzij hen werd artrock weer cool. De wispelturige groep wachtte drie jaar met een opvolger. Het werd een scherpe bocht naar links, vol ambient elektronica en aan Can refererende klankdeconstructies. Ook de daaropvolgende albums en soloprojecten gingen verder in deze richting. De verbindende factor gedurende al deze bandfases bleef de intense, wanhopige stem van Thom Yorke.

Het Londense Bloc Party is één van de vaandeldragers van de Britse indierock van midden jaren ’00. Opvallend is niet alleen het uiterlijk van de donkere frontman Kele Okereke maar ook zijn indringende stemgeluid dat soms herinnert aan dat van Robert Smith (The Cure). Bloc Party zeilt aanvankelijk mee op de golf van Engelse groepen die sterk geënt zijn op het geluid van new wave en punkfunkgroepen uit de jaren tachtig. Opvallend kenmerk van de groep is de strakke ritmesectie die een voorkeur heeft voor jachtige en dansbare ritmes.

Razorlight brak rond 2004 door met hun met veel bravoure doorspekte britpop. Liedjesschrijver en gitarist Johnny Borrell noemde bijvoorbeeld zijn eigen band ‘de beste van de wereld’. Sinds Razorlight haar rafelige alternatieve rock inruilde voor radiovriendelijker materiaal lijken steeds meer mensen het met Borrell eens te zijn.

Het verhaal van The Stereophonics (uit Wales) laat zich vergelijken met de Nederlandse rocktrots Kane. Beide bands worden in eigen land zwaar bekritiseerd maar halen fenomenale verkoopcijfers. Een ander punt van overeenkomst is dat de successen ophouden aan de landsgrenzen, al wist Stereophonics met Just Enough Education To Perform nog net een gouden plaat in Nederland te halen (goed voor 40.000 verkochte exemplaren). De groep staat voor oerdegelijke rock en soul, in dezelfde traditie als Black Crowes en The Faces. Belangrijkste troef is de schuurpapieren stem van Kelly Jones, die in niets voor Rod Stewart of Joe Cocker onder doet. De bandarrangementen zijn simpel maar staan als een huis en zetten gegarandeerd elke club op zijn kop. Daarnaast voelen The Stereophonics zich evenzeer thuis in soulvolle ballades. Met deze oerdegelijke aanpak wist deze hardwerkende band in de loop van de jaren negentig uit te groeien tot één van de meest geliefde acts van Groot-Brittannië.

Met hun debuutalbum Hopes And Fears (2004) begaf het Britse trio Keane zich op het terrein dat voorheen exclusief toebehoorde aan Coldplay: melancholieke Britpop met grootse melodieën. Hoewel sommigen de band een waterig aftreksel van Radiohead noemen, hebben de zorgvuldig op piano gecomponeerde liedjes van dit gitaarloze combo een kwaliteit die doet denken aan popsongschrijvers als Billy Joel en Elton John, mede door de aanstekelijke melodieën.

Vooral in zijn eigen Engeland is Paul Weller (1958) een volksheld, vaak liefkozend geduid met zijn bijnaam ‘The Modfather’. Weller groeit op in Londen waar hij in 1976 de populaire new wavegroep The Jam oprichtte. Nadat die groep uit elkaar valt speelt hij nog even in The Style Council, waarin hij zijn voorliefde voor soul en jazz uitleeft. Als solo-artiest boekt Weller succes met de albums Wild Wood en Stanley Road. Wanneer de bandleden van Oasis hem uitroepen tot een grote inspiratiebron, weet Weller een nieuw, jong publiek aan te boren.

Hoewel de groep zich vernoemde naar een vermoorde Oostenrijkse prins, komt Franz Ferdinand toch echt uit de Schotse stad Glasgow. Franz Ferdinand was de bekendste groep binnen een opvallende golf aan frisse jonge indierockbands uit die stad. Hun debuutalbum sloeg in als een bom en de groep verkocht al snel grote zalen uit. De dansbare rock van Franz Ferdinand kent duidelijke referenties naar de jaren tachtig en wordt al snel veelvuldig door tijdgenoten gekopieerd maar zelden geëvenaard. Dat komt doordat de vier Franzen, met hun jarenlange ervaring in de Schotse underground, goed weten hoe ze ook pakkende refreinen moeten schrijven. Hun achtergrond op de kunstacademie komt vooral tot uiting op de hoezen, die een voorliefde voor kunststijlen als het Russische constructivisme verraden.

Al vierden Oasis en Blur uiteindelijk de grootste successen, zonder het voorwerk van Suede was er misschien nooit een britpopstroming ontstaan. Met de latere zangeres van Elastica (Justine Frischmann) en stergitarist Bernard Butler nog in de gelederen, stookte Suede aan het begin van de jaren negentig het vuurtje op. Singles als Animal Nitrat, Metal Mickey en het titelloze debuutalbum volgden in 1993. De Engelse pers kreeg, enkele jaren na de grunge-explosie van Nirvana, weer oog voor bands van eigen bodem en een heuse hype rond britpop was een feit. Suede liet zich inspireren door de cynische popliedjes van The Smiths, terwijl bij frontman Brett Anderson de androgyne uitstraling van David Bowie zijn invloed niet had gemist. Terwijl de Britpop van Oasis, Blur en Pulp een opgeruimd karakter had, ontwikkelde Suede zich in tegenovergestelde richting. Het donkere Dog Man Star (1994) flopte in commercieel opzicht maar was een artistieke triomf, zeker als men bedenkt dat gitarist Butler de groep tijdens de opnames verliet. Het geluid ontwikkelde zich op Coming Up (1996) en Head Music (1999) steeds verder in elektronische richting, waardoor de fans van het eerste uur (zeker in Nederland) dreigden af te haken. Met A New Morning (2002) leverde Suede voor het eerst sinds jaren weer eens een optimistisch popalbum af, waarop de groepsleden bewezen dat ze na alle problemen in hun roerige bestaan - zo overleefde Anderson een serieuze drugsverslaving - alleen maar sterker uit de strijd zijn gekomen. (MS)

Britser dan Britse Britpopband die wellicht daarom in het buitenland nooit dezelfde status verwierf als in hun thuisland. Toch deed de groep het midjaren negentig ook in Nederland goed met de albums Different Class en This Is Hardcore. Spil van de band was de stijlvolle zanger Jarvis Cocker die met zijn geestige teksten een treffend beeld van zij landgenoten wist neer te zetten. De groep viel 2002 uit elkaar. Cocker ging alleen verder, maar het waren de solo-albums van gitarist Richard Hawley die mochten rekenen op de betere kritieken.

De wereld leerde Steven Patrick Morrissey (Manchester, 1959) kennen als de zanger van The Smiths. Met die groep verwierf hij in de jaren tachtig een cultstatus onder liefhebbers van indierock. De romantische intellectueel Morrissey was het boegbeeld van de band. Nadat de groep in 1987 uit elkaar valt, gaat Morrissey solo verder. Vooral in Engeland blijft de zanger het goed doen, ondanks de soms wisselende kwaliteit van zijn werk. Morrissey is één van de meest uitgesproken artiesten in Groot-Brittannië en zijn verbale aanvallen op het koningshuis, politici en de vleesindustrie zijn minstens zo creatief verwoord als zijn unieke poëtische songteksten.

In de jaren negentig groeide Oasis uit tot een fenomeen in hun thuisland Engeland. Daarmee stapte de band in de voetsporen van hun idolen The Beatles. Ook muzikaal waren de ‘Fab Four’ een belangrijke inspiratiebron, al voegde Oasis daar de stevige gitaren van The Who en de sneer van The Sex Pistols aan toe. Oasis vormde de voorhoede van de Britpop en inspireerde op haar beurt weer veel bands. Terwijl gitarist, songsmid en bandleider Noel Gallagher verschillende klassieke popsongs schreef, richtte de pers zich vooral op de tumultueuze handel en wandel van zijn jongere broer, leadzanger Liam. De constant ruziënde broers dreigden de band meerdere malen op te blazen. Ondanks al deze strubbelingen bleven de broers bij elkaar. De latere albums, geschreven in een periode van bezettingswisselingen, werden minder goed ontvangen dan de eerste twee. Desondanks werden ook van die platen miljoenen exemplaren verkocht.

New Order rees in de vroege jaren tachtig op uit de as van Joy Division, de Britse pioniers van de postpunk, en werd één van de eerste electropopbands die mainstream succes in de VS wist te bereiken. Hun single Blue Monday was een ijkpunt in de dance, en in de daaropvolgende opnamen wisten ze een perfect evenwicht te bereiken tussen technologie en de ambacht van het popliedje. Technique, uit 1989, omarmde het Balearic House geluid van Ibiza, waar ze het album voor een groot deel opnamen, en acid house. Het jaar daarop nam New Order het officiële lied op voor de Engelse deelname aan het WK Voetbal. Deze single World In Motion bereikte de eerste plaats van de Engelse hitlijsten en blijft waarschijnlijk het enige goede voorbeeld van een WK-lied! Bandleider Bernard Sumner flirtte ook nog met Johnny Marr, onder de noemer Electronic, terwijl hij sporadisch het beroemde kwartet bijeenbracht voor nieuwe opnames - Get Ready (2001) en Waiting For The Sirens Call (2007) - en wereldtournees.

De via Belfast in Glasgow terecht gekomen indierock-formatie Snow Patrol heeft al allerlei stijlen gespeeld. Dat varieert van rommelige noise-pop á la Pavement, licht brommende postrock in de stijl van Mogwai en epische, naar Coldplay gemodelleerde songs vol liefdesverdriet. Hoewel de invloeden overduidelijk zijn is Snow Patrol meer dan een imitatie. Door het zelfvertrouwen en spelplezier werden ze een van de meest succesvolle bands uit de vruchtbare Schotlandse indie scène. Het vierde album Eyes Open haalde in 2006 de eerste plaats in de Britse hitlijsten.

Met hemelbestormende en idealistische rocksongs boden de Manic Street Preachers uit Wales een welkom tegenwicht aan de a-politieke en zelfgenoegzame Britpopbands van de jaren negentig. De eerste periode van hun carrière kenmerkte zich door ‘larger than life’ thema’s, zoals verwoord in de klassieke roadsong Motorcycle Emptiness. Daarnaast raakten de bandleden niet zelden verwikkeld in bizarre schandaaltjes. Na de mysterieuze verdwijning van gitarist Richey Edwards, die tot op heden niet is opgehelderd, besloot de band tot een doorstart die ze in muzikaal rustiger vaarwater bracht. Dat leverde met de als vanouds politiek betrokken single If You Tolerate This Your Children Will Be Next hun eerste nummer één single in hun thuisland op.

In 2000 dook Coldplay plotseling op, schijnbaar uit het niets, met hun succesvolle debuutalbum Parachutes en de wereldwijde hitsingle Yellow. Doorgaans werd de band op één hoop geveegd met andere britpopbands, maar Coldplay koos, net als Travis, voor meer bedachtzame melodieuze pop. Daarin week de groep af van de masculiene stadionrock van bands als Oasis. Misschien was Coldplay daarom wel een van de weinige Engelse bands die erg succesvol waren in Amerika. Coldplay bewees dat simpele, rechtdoorzee poprock nog steeds aan kan slaan in deze ‘post-alles’ 21e eeuw.