“Vóór Elvis was er niets”, sprak John Lennon ooit. Een overdreven stelling, maar Elvis Presleys plotselinge beroemdheid, halverwege de jaren vijftig, ontketende een muzikale en sociale revolutie waarvan de impact nog altijd wordt gevoeld. De charmante jongeman uit Tupelo, Mississippi werd ontdekt door labelbaas Sam Phillips van Sun Records. Phillips nam de jonge zanger onder zijn hoede, wat resulteerde in de eerste single That’s All Right (Mama). De rest van het verhaal is goed vastgelegd. Elvis veroverde de hitlijsten en won later ook het bioscooppubliek voor zich. Presley was een ware ‘king’ en zijn unieke mix van country, pop en rhythm & blues was de hoeksteen van de rock-'n-roll.
meerGeen enkele band heeft ooit dezelfde impact gehad als deze vier jongens uit Liverpool. The Beatles veranderden de popmuziek en cultuur voor altijd, in een tijdsbestek van acht jaar en met meer dan een dozijn albums. Ze waren de onbetwiste aanvoerders van de Britse Invasie van de jaren zestig en hervormden tijdens hun korte bestaan de rock-‘n-roll. Naast hun fantastische muzikale productiviteit en ongekende, wereldwijde sterrendom waren
John,
Paul,
George en
Ringo verantwoordelijk voor menige – grote en kleine - revolutie in de popmuziek: het schrijven van eigen songmateriaal, het uitbreiden van studiomogelijkheden, het maken van films bij hun muziek, het afdrukken van songteksten op albumhoezen - allemaal zaken die vandaag de dag heel gewoon lijken. Hoewel The Beatles werden ontbonden in 1970, is hun artistieke nalatenschap voor altijd opgenomen in het wereldwijde muzieklexicon.
De Californische popgroep The Beach Boys werd aan het begin van de jaren zestig opgericht door de broers Brian, Carl en Dennis Wilson, hun neef Mike Love en schoolvriend Al Jardine. Al snel was de muzikale formule duidelijk: een mix van rock-‘n-roll en de complexe samenzang van groepen als The Four Freshmen en de Hi-Lo’s, verpakt in liedjes waarin de geneugten van Californië (zon, strand en surfen) werden bezongen. In Brian Wilson had de groep de beschikking over een geniale songschrijver. Met de debuutsingle Surfin’ (1961) scoorden de Beach Boys een lokale hit aan de westkust. Met Surfin’ Safari (1962) en Surfin’ USA (1963) volgde een landelijke en later ook de internationale doorbraak. Ook tijdens de zogenaamde Britse popinvasie bleef de groep onder leiding van Brian, die met optreden was gestopt om zich fulltime met het opnameproces bezig te kunnen houden, de strijd aangaan met de groepen van overzee. Die competitiedrang met vooral The Beatles resulteerde in het album Pet Sounds (1966), dat nog steeds wordt beschouwd als een van de beste popplaten aller tijden. Tijdens het werken aan de opvolger Smile werd de druk op de labiele Brian, die zwaar experimenteerde met drugs, zo groot dat hij instortte. Hij werd nooit meer de oude. Hoewel hij op onregelmatige basis mee bleef werken aan de platen van de groep, ging het met de carrière van de Beach Boys sindsdien bergafwaarts. Dennis Wilson kampte met een zware alcoholische verslaving en verdronk in 1983. Carl Wilson overleed in 1998 aan kanker. De groep bleef in verschillende bezettingen al die jaren optreden in het Golden Oldies-circuit. Brian kampte decennialang met zware psychische problemen. Hij verraste hij aan het eind van de eeuw zijn fans met het prima soloalbum Imagination (1998) en door op wereldtournee te gaan met de groep The Wondermints, tijdens welke hij de beste liedjes van Pet Sounds en Smile vertolkte.
The Doors gingen in tegen de lieflijke aard van flower power van de jaren zestig. Ze namen een non-conformistisch kijkje in de onderbuik van de Amerikaanse psyche, als het trippende en meer mystieke West Coast equivalent van The Velvet Underground. De duistere en surrealistische poëzie van
Jim Morrison gaf de op blues geschoeide rock van de band een intellectueel karakter, terwijl hij met zijn wilde podiumgedrag als een medicijnman het publiek wist te hypnotiseren. Vanaf hun debuutsingle Light My Fire tot en met latere platen als Riders On The Storm bleven The Doors intrigeren, ook toen hun songs dat niet meer deden. Een neergang die vooral te wijten was aan Morrison en zijn wispelturige persoonlijkheid. Uiteindelijk haalde zijn ruige levensstijl hem in. Hij stierf in Parijs toen hij nog maar 27 was, een erfenis nalatend die talloze jongere muzikanten zou inspireren.
Aan het einde van de jaren zestig onderscheidde het Californische kwartet onder leiding van John Fogerty zich van hun collega’s door hun directe aanpak. Geen psychedelische strapatsen, maar aardse muziek die hoorbaar is geworteld in rock ’n roll en rhythm & blues. In de korte tijd dat de band bestond leverde het bijna alleen maar klassieke albums af met als hoogtepunt Cosmo’s Factory (1970). In 1972 viel de groep uit elkaar en richtten diverse leden zich op solocarrières. Eens in de zoveel tijd wordt de muziek van Creedence ontdekt door een jongere generatie, onder meer in 1998 naar aanleiding van de speelfilm The Big Lebowski met een hoofdrol voor Creedence-fan Jeffrey ‘The Dude’ Lebowski.
De niet aflatende intensiteit van James Browns muziek maakte hem één van de meest herkenbare en invloedrijke artiesten sinds de jaren vijftig. Hij begon als gospelzanger, maar stapte al snel over naar rhythm and blues, waarna hij hits begon te scoren. In de loop van de jaren zestig transformeerde de zelfverklaarde Godfather Of Soul eigenhandig het rhythm and blues-geluid tot een strakke, stuwende stijl, waarmee hij mede aan de basis van de funk stond. In de daaropvolgende decennia dreigden persoonlijke problemen de immer gepassioneerde Brown op een zijspoor te zetten maar hij wist steeds terug te komen. De ontelbare JB samples - al dan niet aan hem toegeschreven - die op rap- en hiphopplaten zijn terug te vinden getuigen van zijn blijvende invloed. De 'godfather of soul' overleed op Eerste Kerstdag 2006.
De enige echte wildeman van de rock'n-roll had minstens zo veel te danken aan worstelaar en enfant terrible Gorgeous George als aan Elvis Presley. Hij speelde niet zozeer rock-'n-roll, hij speelde Jerry Lee Lewis. Deze heftige honkytonkpianist en zanger is zo'n zeldzame ster wiens talent minstens zo groot is als zijn ego. Hij was een van de eersten die bewezen dat de piano het op kon nemen tegen de gitaar als belangrijkste rock-'n-rollinstrument. Samen met Elvis, Roy Orbison, Johnny Cash en Carl Perkins vormde hij halverwege de jaren vijftig de stal van Sun Records, een club artiesten die voor altijd het gezicht van de populaire muziek zou veranderen.
Buddy Holly - deels ideale schoonzoon, deels rockabillyrebel - was een van de meest vooruitstrevende en invloedrijke rockers uit de jaren vijftig, niet alleen in zijn solowerk maar ook als bandlid van The Crickets, het eerste werkelijk onafhankelijke popcombo. Aanvankelijk speelde Holly country, maar nadat hij voorprogramma's voor Bill Haley en Elvis Presley had verzorgd, veranderde zijn stijl in de richting van rock-'n-roll. Holly was opvallend productief in de late jaren vijftig. Hij schreef een groot aantal hits waaronder That'll Be The Day, Not Fade Away, Peggy Sue en Rave On. Deze opmerkelijke creatieve uitbarsting werd plots gestopt door zijn dood tijdens een afschuwelijk vliegtuigongeluk, waarbij ook Ritchie Valens en The Big Bopper omkwamen. Hoewel hij slechts 22 jaar oud werd, produceerde Holly een indrukwekkend oeuvre, dat vele artiesten inspireerde.
Antoine ‘Fats’ Domino werd in 1928 geboren in New Orleans en het geluid van die stad klinkt door in het werk van de zanger/pianist. Domino was een van de pioniers van de rock-'n-roll, maar zijn muzikale palet was veel breder dan rock-'n-roll alleen. Vooral in de jaren vijftig en zestig was hij populair en scoorde hij hits met Blueberry Hill (1957), My Girl Josephine (1960), Jambalaya (1962) en There Goes My Heart Again (1963). Wanneer de orkaan Katrina in 2005 over zijn woonplaats raast, is de zanger een aantal dagen vermist. Fats overleeft de ramp, maar verliest wel de helft van zijn 23 gouden platen.
Bo Diddley wordt beschouwd als een van de grondleggers van de rock-’n-roll, met een geluid dat reeds op zijn allereerste single Bo Diddley (gebaseerd op het slaapliedje Hush Little Baby) zijn definitieve vorm had gevonden. Met zijn rechthoekige Gretschgitaar, een volumepedaal en wat maracas produceerde hij daarop een metaalachtige percussieve beat, die door volgers als The Rolling Stones (Mona, Not Fade Away), Buddy Holly (Not Fade Away) en The Band (Who Do You Love?) nadrukkelijk zou worden gekopieerd. Zoals zoveel rockers van het eerste uur wist hij geen aansluiting te vinden bij de trends die volgden en belandde in het 'golden oldies'-circuit. Het respect onder zijn collega’s bleef onverminderd groot. Zoals Tom Petty het uitdrukte: “Elvis is king, but Bo Diddley is daddy.“
Marvin Gaye begon zijn carrière in de late jaren vijftig, toen hij zong met verschillende vocale rhythm and bluesgroepen. Hij ging al snel verder als sessiedrummer en zanger bij Motown. Gayes eigen albums in de jaren zestig werden gekenmerkt door stuwende, energieke rhythm and blues en duetten met Mary Wells en Tammi Terrell. In de jaren zeventig creëerde hij een unieke, hoogstpersoonlijke visie op rhythm and blues, waarin hij maatschappijkritische elementen, atmosferische arrangementen en overkoepelende albumthema's verwerkte. Zijn vroege, gewelddadige dood beroofde de wereld van een waar genie.
